Po wielu miesiącach prac edytorsko-redakcyjnych udało się wydać tzw. Regułę Reformowaną, a więc tekst Reguły św. Benedykta w interpretacji benedyktynki Sługi Bożej Magdaleny Mortęskiej. Odegrał on bardzo ważną, wręcz kluczową, rolę w procesie odradzania się żeńskiego życia zakonnego w Polsce po reformacji. Umożliwił wcielenie postanowień Soboru Trydenckiego (1545–1563) w realia codziennego życia mniszek w naszym kraju. Pewnie dlatego ksieni Mortęska bywa nazywana polską Teresą Wielką, a jej dzieło określane reformą chełmińską dało początek świeżemu spojrzeniu na styl życia mniszego.
Dziękujemy Państwu Alinie i Janowi Szynaka za sfinansowanie projektu, Pani Elżbiecie za trud pracy przepisywania tekstu oryginalnego na komputer, zaś Wydawnictwu Benedyktynów TYNIEC za wydanie: pierwsze takie po 1606 roku. Ukazało się ono w serii: Źródła Monastyczne (nr 87). Nasza siostra Małgorzata Borkowska opatrzyła tekst wstępem i dokonała opracowania całości. Reguła Reformowana zawiera także tzw. „Porządek nowicjatu” – zakonną instrukcję formacyjną dla kandydatek oraz szczegółową konkordancję biblijną.
Reguła Reformowana, wypracowana i wypróbowana w Chełmnie w latach 1580–1605 przez Magdalenę Mortęską i grono jej uczennic, jest, jak wiadomo, bardzo spójną i konsekwentną adaptacją tysiącletniego już wówczas tekstu Reguły św. Benedykta do wymagań, praw i potrzeb miejsca i epoki. Ta adaptacja była jednak krytykowana i wręcz atakowana, wielokrotnie też przyszło jej głównej autorce bronić poszczególnych jej punktów przed różnymi autorytetami kościelnymi, a nawet stawać w roli oskarżonego przed ich sądem. Ogólnie biorąc, pozycji ataku, a tym samym grup ludzkich atakujących, było cztery, każda z własnymi motywami i argumentami (M. Borkowska OSB).
Tekst z roku 1605 (drukiem wydany po raz pierwszy w 1606 r.) jest więc skutkiem doświadczenia i ćwierci wieku pracy nad adaptacją do nowych prawnych i faktycznych warunków. Z początku chełmińskie mniszki, choć przekonane, że łaciński rękopis zawiera dla nich wolę Bożą, którą z entuzjazmem zobowiązały się pełnić, mogły ją pełnić tylko częściowo: „cokolwiek zrozumiały, w tym się ćwiczyły”. Wkrótce mieli się znaleźć tłumacze i doradcy, czasem aż za wielu; ale te samotne początki miały ogromny wpływ na postawę zakonnic – wyrobiły w nich bowiem i utrwaliły przekonanie, że potrzeba tu ich własnej pracy, własnego szukania, że nie można czekać, aż ktoś z zewnątrz przyjdzie (albo i nie przyjdzie) z pouczeniem. Przy okazji utrwaliły także miłość do Reguły (M. Borkowska OSB).
Kim była ksieni Magdalena Mortęska? Jaką rolę w odradzającym się żeńskim życiu monastycznym w Polsce po reformacji odegrała tzw. Reguła Reformowana?
W naszym klasztornym Skarbcu przechowujemy egzemplarz Reguły Reformowanej z 1635 roku. Posiada on srebrną obwolutę, a na niej sylwetki śś. Scholastyki i Benedykta
Przeczytaj także:
Na tle sporów o Regułę Reformowaną
Sługa Boża Magdalena Mortęska OSB i tzw. Reguła Reformowana, czyli droga odnowy i odrodzenia zakonu
Co potrafi niewiasta… Szkic o Matce Magdalenie Mortęskiej OSB
